Birol BOZKURT
Mali Müşavirler Vakfı (HUV), dünyanın önde gelen iktisatçılarını ‘Yakın Gelecekte Dünya ve Türkiye’ panelinde bir araya getirdi. Sabancı Üniversitesi Prof. Dr. Özgür Demirtaş’ın moderatörlüğünde gerçekleşen panelde Massachusetts Üniversitesi’nden Prof. Dr. Daron Acemoğlu ve Johns Hopkins Üniversitesi’nden Prof. Dr. Steve Hanke konuşmacıydı.
Panelde konuşan Massachusetts Institute of Technology (MIT) Öğretim Üyesi, Ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu, “Yakın Gelecekte Dünya ve Türkiye” panelinde; “Aslında Türkiye’de mühendislikte kayda değer bir gerileme var. Bilgisayar mühendisliğinde artış yok. Yani Türkiye bu konuda gençliğini doğru yönlendirmiyor. Özellikle bu yapay zekanın getireceği gelişmelere nasıl ayak uyduracağımızı bilemiyoruz. Daha da önemlisi, Türk kurumları gittikçe kötüleşiyor.”
“Orta ve kısa vadede büyümenin birçok yolu var”
Türkiye’nin büyümesi için orta ve kısa vadeli önerilerini sunan Acemoğlu, şunları söyledi:
Orta vadede zorluk, önce yüksek kaliteli büyüme ile verimsizlik sorununun üstesinden gelmektir. Bunu yapmanın birçok yolu var. İkinci kurumlar. Üçüncüsü, uzun vadeli yabancı sermaye girişi çok değerlidir. Kısa vadede her ülkeye gidiyor. Türkiye’nin geleceğinin bir an önce teknolojiye yatırım yapabilmesi için uzun vadeli yabancı sermayenin gelmesi gerekiyor. Üçüncüsü eğitimdir. Türkiye’nin hem lise düzeyinde hem de lise düzeyinde teknolojiye yatkın gençler yetiştirmesi gerekiyor. İlkokuldan başlamalısın. Bilime saygılı, teknolojiyi en keyifli şekilde kullanabilen gençler yetiştirmek için kaynakların kullanıldığı bir eğitim sisteminin kullanılması gerekmektedir. Son olarak Türkiye’nin yapay zeka gibi teknolojileri kendisi için kullanabilmesi gerekiyor.
büyük problemler var
Kısa vadede çok büyük sorunlar var. Bunları çözmek için çözümlere ve hakikat politikalarına ihtiyaç vardır. Enflasyonun mevcut durumu çok yüksek ve daha da yükselebilir para politikaları daha gerçekçi hale gelmelidir. İkincisi, Türkiye’de hem şirketlerin hem de bankaların bilanço durumunun iyileştirilmesi gerekiyor. Bu kaynak gerektirir. Üçüncüsü, devletin seçim ekonomisinden önce başlayan ve sonrasında artan bütçe açığı kapatılmalıdır. Bu da kaynak gerektirir. Bu kaynaklar için yabancı yatırımcılara güven veren bir çizgi çizilmeli. Kurumsal yol ve para politikaları ile ilgili. Bütçe açığı ve bilanço sorunlarının çözülmesi gerekiyor. Beşincisi, Türkiye yatırımlarda geride kalıyor. İşsizliği artırmadan enflasyonu düşüren geleceğe gerçek adımlar atmak için kısa vadede verimli yatırımlara geçiş yapmak gerekiyor.
‘Para ve fiyatlar arasında bir denge var’
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Profesör Dr. Steve Hanke ise Türkiye’nin dövizde bir çıpaya ihtiyacı olduğunu söyledi.
Hanke, “Türkiye’de işin içine siyaset giriyor. Türkiye’deki kurumları disipline etmemiz gerekiyor. Siyasilere tavsiyem para birimi için kurumlar kurmaları. Mehmet Şimşek, ortodoks politikalarıyla tanınır. Ya ortodoks siyaset kullanırsa? Merkez bankası başkanını değiştirmenin bir anlamı yok. Kişiler değil kurumlar değişmeli, oyunun kurallarını biz değiştirmeliyiz. Türkiye önemli bir ülke, büyük bir oyuncu ve büyük bir potansiyel var” dedi.
‘Gelişmekte olan ülkelerde yapay zeka konuşulmuyor’
Türkiye’nin durumunda olan 20-30 gelişmekte olan ülkede yapay zekadan söz edilmediğine dikkat çeken Acemoğlu, “Hepsinin kendine göre sorunları var; demokrasi, ekonomik çöküş, cari açık. Bu ülkelerin hepsi Türkiye ile aynı sorunları yaşıyor. Türkiye 2006’da ne ihraç ettiyse, bugün de ihraç ediyor. Teknolojik bir gelişme yok. Bunun sebepleri kurumsal ama bunun sebepleri de dijital teknolojilere ayak uyduramama” dedi.
“ABD’de Fed’in enflasyon hikayesi bitti”
ABD ekonomisi hakkında konuşan Hanke şunları söyledi; Wall Street Journal Şubat ayında para arzındaki patlamada büyümenin en fazla yüzde 9 olacağını söyledi. Enflasyon 9.1’e yükseldi. Bu para teoremini uygulayarak, bu oranı saptayarak belirledik. Büyük kazada neler olacak? Burada Fed’de el frenini çektik. Bu yılın sonunda gerçek enflasyonun yüzde 2 ila 5 arasında olacağını düşünüyoruz. Şu anda 4.9. Oldukça düştü. ABD’de enflasyon hikayesi sona erdi. Enflasyon her yerde. Bu küresel bir fenomen değil. ABD’de bu rakamlar var. Bunların hepsi Fed’i takip ediyor. Özellikle Avrupa ve İngiltere merkez bankası. Bunlar, Fed’in yaptıklarını kopyalayan yerlerdir. Perde aynen böyle.
